Bij een echtscheiding beëindigen u en uw partner het huwelijk. U en uw partner gaan uit elkaar en verbreken zo alle juridische banden met elkaar. Wanneer u eenmaal gescheiden bent, kunt u opnieuw met iemand trouwen of een geregistreerd partnerschap sluiten. Voor een echtscheiding moet u naar de rechter en heeft u een advocaat nodig.

1 advocaat voor u en uw partner

Als uw partner en u samen om de scheiding vragen en het eens zijn over de gevolgen van de scheiding, kunt u samen 1 advocaat nemen. Kunt u het niet eens worden over de gevolgen van de scheiding, dan moeten uw partner en u elk een eigen advocaat nemen.

Mediator inschakelen bij problemen echtscheiding

U kunt een mediator inschakelen bij uw echtscheiding als u en uw partner problemen hebben met bijvoorbeeld een omgangsregeling voor uw kinderen of met het verdelen van uw inboedel. Een mediator is een erkend bemiddelaar die u helpt het conflict bij het uit elkaar gaan op te lossen.

U kunt uw echtscheiding aanvragen met een verzoekschrift, dat u via uw advocaat aan de rechtbank stuurt. Hiermee begint u een echtscheidingsprocedure. Naast het verzoek om te scheiden kunt u in het verzoekschrift vragen om een nevenvoorziening. In een nevenvoorziening beslist de rechter over een verzoek dat samenhangt met uw echtscheiding. U kunt dit ook in een apart verzoekschrift of in een verweerschrift doen.

Nevenvoorziening bij scheiding

De rechter kan een nevenvoorziening treffen voor:

Verzoek echtscheiding indienen

Een verzoek om echtscheiding dient u via een verzoekschrift in bij de rechtbank in het arrondissement waar u of uw partner woont. Het verzoekschrift stuurt u via uw advocaat naar de rechtbank. Als u niet in Nederland woont maar uw partner wel, stuurt u via uw advocaat het verzoek naar de rechtbank in het rechtsgebied waar uw partner woont. Woont u geen van beiden in Nederland, dan moet u het verzoek sturen naar de rechtbank in Den Haag. U kunt alleen in Nederland een echtscheiding aanvragen als u en uw partner beiden de Nederlandse nationaliteit hebben.

Samen of alleen indienen verzoekschrift echtscheiding

Het verzoekschrift kunt u samen met uw partner indienen. Als u dat niet wilt, of als dat onmogelijk is, kunt u het alleen doen. Bij een eenzijdig verzoek zorgt uw advocaat ervoor dat binnen 14 dagen na indiening bij de rechtbank een kopie van uw verzoekschrift bij uw partner wordt bezorgd. Als u een eenzijdig verzoek om echtscheiding indient, kan het zijn dat uw partner hier bezwaar tegen heeft. Hij kan dan verweer voeren tegen de scheiding.

Reden aanvragen echtscheiding

U kunt in Nederland een echtscheiding aanvragen als uw huwelijk duurzaam ontwricht is. Dit is de enige reden die de Nederlandse wet geeft voor echtscheiding. Er is sprake van duurzame ontwrichting, als de verhouding binnen uw huwelijk zo moeilijk is geworden, dat het niet lukt om langer bij elkaar te blijven.

Aanvraag echtscheiding met Nederlandse nationaliteit

U kunt als Nederlander in de volgende gevallen een echtscheiding aanvragen:

Aanvraag echtscheiding met andere nationaliteit

U kunt ongeacht uw nationaliteit een echtscheiding aanvragen in de volgende gevallen:

In het buitenland getrouwd en huwelijk in Nederland ingeschreven

Als u in het buitenland getrouwd bent en het huwelijk is in Nederland ingeschreven bij de burgerlijke stand van uw woonplaats, geldt uw huwelijk als Nederlands huwelijk. U ontbindt uw huwelijk dan met een Nederlandse echtscheiding. Voor wat betreft de gevolgen van deze Nederlandse scheiding voor het land waar u in het huwelijk getreden bent, kunt u terecht bij de ambassade van het desbetreffende land.

Echtscheiding in het buitenland

Of een in Nederland gesloten huwelijk in een ander land kan worden ontbonden, hangt af van de regels van het betrokken land. Voor juridisch advies en rechtsbijstand kunt u contact opnemen met een advocaat in het betrokken land. Het is mogelijk dat echtscheiding volgens de toepasselijke regels niet mogelijk is.

Er zijn 3 manieren van scheiden na uw huwelijk: de echtscheiding, scheiding van tafel en bed en ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed. Deze laatste vorm kunt u kiezen als u van tafel en bed bent gescheiden en helemaal uit elkaar wilt gaan.

Drie verschillende scheidingsvormen

De belangrijkste verschillen tussen de 3 manieren van uit elkaar gaan na een huwelijk zijn:

Rechtsbijstand bij ontbinding huwelijk

Zowel voor een (echt)scheiding als voor een ontbinding van het huwelijk moet u naar de rechter en heeft u een advocaat nodig. Alle stukken die voor de procedure naar de rechtbank moeten worden gestuurd, moet u via uw advocaat sturen. Uw advocaat vertegenwoordigt u ook op de zitting van de rechtbank. Als u de kosten van de advocaat niet (helemaal) kunt betalen, kunt u in een aantal gevallen in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtsbijstand.

Bij een scheiding van tafel en bed blijft u volgens de wet getrouwd. Maar u bent wel uit elkaar. De gevolgen van scheiding van tafel en bed zijn vergelijkbaar met die van een echtscheiding.

Wanneer scheiding van tafel en bed

Scheiden van tafel en bed kan een oplossing zijn als u bijvoorbeeld van uw geloof niet mag scheiden. Of als u om financiële redenen niet wilt scheiden maar samenwonen niet meer gaat. Scheiding van tafel en bed komt tegenwoordig nog weinig voor, omdat het niet meer verplicht is om tijdens het huwelijk samen te wonen.

Aanvraag scheiding van tafel en bed

U kunt een scheiding van tafel en bed alleen aanvragen als u getrouwd bent. Bij een geregistreerd partnerschap is een scheiding van tafel en bed niet mogelijk. Alleen de rechter kan een scheiding van tafel en bed uitspreken. U heeft bij deze scheiding een advocaat nodig.

Gevolgen scheiding van tafel en bed

Een scheiding van tafel en bed heeft de volgende gevolgen:

Net als bij een gewone scheiding moet u bij de rechtbank via een advocaat een verzoek tot scheiding van tafel en bed indienen. Dat kan alleen als uw relatie 'duurzaam ontwricht' is. De verhouding binnen het huwelijk is dan zo moeilijk geworden dat het niet mogelijk is nog langer bij elkaar te blijven.

Indienen verzoekschrift scheiding van tafel en bed

Het verzoekschrift kunt u samen met uw partner indienen bij de rechtbank in het arrondissement waar u woont. Als u dit niet wilt of als het niet mogelijk is, kunt u het verzoek ook alleen indienen. Uw advocaat zorgt er dan voor dat binnen 14 dagen een kopie van uw verzoekschrift bij uw echtgenoot wordt bezorgd. Als u een eenzijdig verzoek doet, kan het zijn dat uw partner niet wil scheiden van tafel en bed. Uw partner kan dan 'verweer voeren'.

Gegevens verzoekschrift

In het verzoekschrift moeten de volgende gegevens staan:

Verweer partner

Uw partner kan verweer voeren door te zeggen dat er geen duurzame ontwrichting is. De advocaat van de partner die verweer voert, moet het verweer indienen bij de rechtbank binnen 6 weken nadat het verzoekschrift is ontvangen. De rechter kan de termijn van 6 weken verlengen op verzoek van u of uw partner. Als de woonplaats van uw partner niet bekend is, is de termijn voor hem of haar om te reageren ten minste 3 maanden. Die termijn is ook 3 maanden als uw partner in het buitenland woont.

Oproep hoorzitting

Als alle stukken bij de rechtbank binnen zijn, krijgt u een oproep voor een hoorzitting. Tijdens de zitting vraagt de rechter onder meer aan u en uw partner of u nog iets wilt zeggen dat belangrijk kan zijn voor de beslissing. Aan het einde van de zitting zegt de rechter wanneer hij de beslissing neemt. U bent niet verplicht naar de zitting te komen. De rechter kan ook zonder hoorzitting beslissen. Dit is mogelijk als:

Beslissing en bezwaar

Na de zitting neemt de rechter de beslissing. De beslissing wordt schriftelijk vastgelegd en naar u gestuurd. Als u het niet eens bent met de beslissing, kunt u in hoger beroep gaan bij het gerechtshof. Het hof bekijkt uw zaak opnieuw. Bent u het niet eens met de beslissing van het Hof, dan kunt u in sommige gevallen beroep in cassatie instellen bij de Hoge Raad der Nederlanden. Die gaat alleen na of het recht goed is toegepast. Als u in hoger beroep of beroep in cassatie wilt instellen, moet u dat binnen 3 maanden na de uitspraak doen.

Kosten rechtszaak

Bij een gerechtelijke procedure heeft u onder andere kosten voor uw advocaat en moet u griffierecht betalen. Griffierecht is een bijdrage in de kosten voor de rechtspraak. Als u de kosten voor uw advocaat niet helemaal kunt betalen, kunt u in aanmerking komen voor door de overheid gesubsidieerde rechtsbijstand. Dit betekent dat de overheid een deel van de kosten betaalt.

Als u al van tafel en bed gescheiden bent en u wilt helemaal uit elkaar, kunt u de rechter vragen om de ontbinding van uw huwelijk na scheiding van tafel en bed. Na de ontbinding van het huwelijk kunnen u en uw ex-echtgenoot opnieuw met iemand anders trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan.

Indienen verzoek rechtbank

Om uw huwelijk te ontbinden na een scheiding van tafel en bed, moet u een verzoekschrift sturen naar de rechtbank in het gebied waar u of uw partner woont. U heeft hierbij een advocaat nodig. In het verzoekschrift moeten de naam, voornamen en woonplaats of verblijfplaats van u en uw partner worden vermeld. Als u minderjarige kinderen heeft, moet u hun gegevens ook vermelden. Voor uw kinderen jonger dan 18 jaar moet u ook een ouderschapsplan maken.

Termijn voor indienen verzoek rechtbank ontbinding huwelijk

Een verzoek om het huwelijk te ontbinden na scheiding van tafel en bed kunt u niet altijd op elk moment doen. Als uw echtgenoot en u samen om de ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed vragen, is er geen termijn. Wilt u zonder uw partner uw huwelijk na scheiding van tafel en bed laten ontbinden, dan kan dat pas als de scheiding van tafel en bed ten minste 3 jaar heeft geduurd. In een heel enkel geval kan de rechter deze termijn verkorten tot 1 jaar. De termijn van 3 jaar begint te lopen als de scheiding van tafel en bed definitief is geworden.

Definitieve scheiding

De ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed is definitief als dat zo in de burgerlijke stand staat. De inschrijving moet gevraagd worden bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Dit regelt uw advocaat. Het verzoek moet hij indienen binnen 6 maanden nadat de beschikking definitief is geworden. Is uw advocaat te laat, dan verliest de beschikking van de rechter zijn rechtskracht en blijft uw huwelijk in stand. U moet de procedure dan opnieuw voeren. Als de beschikking is ingeschreven, staat de ontbinding van uw huwelijk na scheiding van tafel en bed op de huwelijksakte vermeld.

Inschakelen mediator

Heeft u problemen met de verdeling van de zorg en opvoeding van de kinderen, met het afspreken van de omgang of met het verdelen van uw inboedel, dan kunt u erover denken hulp te vragen aan een mediator. Een mediator is een neutrale derde die u helpt samen tot een oplossing te komen. Komt u er samen niet uit en kunt u het niet eens worden over de gevolgen van de ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed, dan moeten u en uw partner allebei een eigen advocaat nemen.