In het Nederlands recht is een aangifte het melden van een strafbaar feit (misdrijf of overtreding) bij een opsporingsambtenaar, doorgaans een politiemedewerker. Puur wettelijk gezien is een aangifte een verzoek aan de officier van justitie om tot strafrechtelijke vervolging van de dader(s) over te gaan.

Iedereen die kennis draagt van een strafbaar feit heeft het recht daar aangifte van te doen, of hij daar nu het slachtoffer van was of niet; opsporingsbeambten zijn verplicht de aangifte op te nemen. Het maakt daarbij niet uit of de aangifte schriftelijk of mondeling wordt gedaan. De politie kan dus niet verlangen dat iemand naar het politiebureau komt om aangifte te doen. Sinds enige tijd is het in Nederland ook mogelijk om van een klein aantal feiten aangifte te doen via het internet. Hiervoor kan men terecht op de website van de politie.

Bij sommige ernstige misdrijven is iemand verplicht aangifte te doen, met name als er direct levensgevaar dreigt.

In Nederland worden aangiften geregeld in het Wetboek van Strafvordering, artikelen 160 tot en met 167. Degene die aangifte doet wordt niet beëdigd, maar desondanks is het strafbaar een valse aangifte te doen, dat wil zeggen van een feit dat niet geschied is.

Aangifte is meestal noodzakelijk als men de schade als gevolg van een strafbaar feit bij de verzekering wil claimen.

Soms doet een slachtoffer van bijvoorbeeld verduistering geen aangifte op voorwaarde dat de dader het verduisterde vergoedt. Een reden kan zijn dat het slachtoffer zo meer kans denkt te maken om het geld terug te krijgen, zonder omslachtige gerechtelijke procedure.

Strafvervolging

Een aangifte is doorgaans niet noodzakelijk voor de politie om tot strafvervolging over te gaan. De overgrote meerderheid van strafbare feiten kan ook zonder aangifte vervolgd worden. Uitzondering op deze regel vormen alleen de zogenoemde klachtdelicten, zoals belediging: doet de beledigde geen aangifte, dan mag er geen vervolging worden ingesteld. Een belediging van een ambtenaar in functie kan overigens wel tegen de wil van de betrokken ambtenaar vervolgd worden.

Anonieme aangifte

Het anoniem doen van aangifte is in Nederland officieel alleen mogelijk in uitzonderlijk bedreigende situaties, waarbij de rechter-commissaris toestemming moet geven. De wet maakt het daarnaast echter wel mogelijk de anonimiteit van degene die aangifte doet te beschermen door het gebruik van een briefadres, ook wel domiciliekeuze genoemd. Hiervoor kan het adres van de politie, van Slachtofferhulp of een ander adres worden gebruikt.

Daarnaast is het mogelijk bepaalde ernstige misdrijven te melden via Meld Misdaad Anoniem op het telefoonnummer 0800-7000. De telefooncentrale die hiervoor wordt gebruikt heeft geen nummerweergave en het gesprek wordt niet op tape of anderszins opgenomen. De registratie van het gesprek vindt plaats zonder vermelding van naam, adres, woonplaats en tijdsaanduiding.

De politie krijgt kennis van de gepleegde misdrijven door opsporingen die ze verricht of door aangiften.

Men maakt het onderscheid tussen een officiële aangifte en een privéaangifte.

Officiële aangifte

Iedere overheid, officier of ambtenaar die in uitoefening van zijn ambt kennis krijgt van een misdaad of wanbedrijf, heeft de verplichting daarvan dadelijk bericht te geven aan de Procureur des Konings. (art 29 Sv.)

Privéaangifte

Eenieder die getuige is geweest van een aanslag tegen de openbare veiligheid of op iemands leven/eigendom, heeft de verplichting daarvan bericht te geven aan de Procureur des Konings. (art 30 Sv.)

Men moet duidelijk het onderscheid maken tussen een aangifte en een klacht. Het ter kennis brengen aan de bevoegde (gerechtelijke) overheid van het bestaan van een misdrijf door het slachtoffer of een benadeelde, noemt men een klacht.