Bijzondere voorwaarden of justitiële voorwaarden in het strafrecht zijn voorwaarden waaronder een delictpleger zich relatief vrij mag bewegen in de samenleving. De wetgever wil een meer persoonsgerichte benadering van een delictpleger om recidive (herhaling van criminaliteit) te voorkomen. Met een persoonsgericht benadering wordt bedoeld dat ingezet moet worden op gedragsverandering bij de delictpleger in plaats van uitsluitend 'kale' detentie.

De drie reclasseringsorganisaties, het Openbaar Ministerie en de rechterlijke macht gaan steeds vaker werken met het specifiek beschrijven van de voorwaarden die nodig zijn om toezicht te houden of om iemand vrij te laten uit detentie.

De Wet van 17 november 2011 tot wijziging van het Wetboek van Strafrecht in verband met wijzigingen van regeling van de voorwaardelijke veroordeling en de regeling van de voorwaardelijke invrijheidstelling (ook Wet voorwaardelijke sancties genoemd) is op 1 april 2012 ingegaan.