Culpa in causa (letterlijk: schuld in oorzaak) is een definitie die in het strafrecht wordt gebruikt om de situatie aan te duiden waarbij iemand door eigen schuld (culpa) of opzet (dolus) in een situatie komt waaruit een strafbaar feit voortvloeit.

Een bekend voorbeeld is een drugsverslaafde die onder invloed van drugs op pad gaat en in een situatie terecht komt die door zijn roes bedreigend lijkt. Wanneer hij vervolgens een strafbaar feit pleegt, bijvoorbeeld mishandeling of doodslag, dan kan hij zich niet beroepen op het feit dat hij zijn eigen handelen als gevolg van zijn roes niet in de hand had.

Culpa in causa is een toets die vaak vooraf gaat aan het vaststellen van noodweer of noodweerexces. Culpa in causa kan een succesvol beroep hierop mogelijk frustreren. Het is daarbij overigens niet gezegd dat culpa in causa altijd een beroep op een strafuitsluitingsgrond verhindert; de mate van eigen schuld wordt daarom door de rechter pas getoetst na het behandelen van het beroep op bijvoorbeeld noodweer. Culpa in causa speelt ook een rol bij diverse andere strafuitsluitingsgronden, zoals noodtoestand en psychische overmacht.