Een proces-verbaal is de akte waarmee een overheidsambtenaar (bijvoorbeeld politie of een andere opsporingsambtenaar) verslag uitbrengt, zoals constateringen van feiten en omstandigheden (bijvoorbeeld het tijdstip, de plaats en de toedracht van een overtreding, misdrijf of ongeluk), de schriftelijke weergave van verklaringen (bijvoorbeeld van getuigen en verdachten) in zijn aanwezigheid, zijn verrichtingen, en de persoonsgegevens van betrokkenen en getuigen. Een ingevulde combibon bevat een "mini-proces-verbaal".

Daarnaast wordt het begrip proces-verbaal in de rechtspraktijk gebruikt. Van een zitting van een rechterlijk college wordt een proces-verbaal opgemaakt. Daarin wordt vastgelegd wat er in de zitting is gebeurd en wat door de rechters en de partijen en hun advocaten is gezegd, of als het een strafzaak is, door de officier van justitie en de verdachte en diens advocaat.

Verklaring van verdachte

Een proces-verbaal kan in beginsel worden aangemerkt als wettig bewijsmiddel en wel als schriftelijk bescheiden (art. 344(1) 2* Sv). Hierin is vastgelegd dat zij in wettelijke vorm opgemaakt moeten zijn door colleges en personen die daartoe bevoegd zijn en de mededeling moeten bevatten van feiten/omstandigheden die door henzelf zijn waargenomen of ondervonden. Qua inhoud worden dezelfde eisen gesteld als aan ter zitting afgelegde verklaringen.

Bij het zetten van wereldrecords wordt er ook gebruikgemaakt van processen-verbaal. Een notaris of gerechtsdeurwaarder schrijft dan een proces-verbaal en zendt het naar Guinness. Verder wordt het begrip gebruikt voor officiële gebeurtenissen zoals een beëdiging van een ambtenaar en bij de geboorte van een prins of prinses van België, waar in een proces-verbaal officieel wordt vastgesteld dat er een troonopvolger geboren is.