Een vormfout is een term uit de rechtspraak die duidt op een gemaakte fout in de procedure, volgens art. 359a Sv. Een advocaat of de verdachte zelf kan de rechter vragen het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk te laten verklaren op grond van deze fout. Als de rechter hier in meegaat, gaat de verdachte vrijuit. De rechter verzoeken om niet-ontvankelijk van het OM is echter kansloos, aangezien niet-ontvankelijk alleen aangenomen wordt indien er essentiële procedurevoorschriften veronachtzaamd zijn, waardoor van een eerlijk proces geen sprake meer kan zijn. Dit vloeit voort uit het Afvoerpijp-arrest.

Als een vormfout niet nadelig was voor de verdachte, zal een rechter hier geen gevolgen aan verbinden. Een vormfout die enigszins nadelig is geweest voor de verdachte kan tot strafvermindering leiden. Wanneer de vormfout echter zo ernstig is dat de verdachte wezenlijk in de verdediging is geschaad, kan het Openbaar Ministerie 'niet-ontvankelijk' worden verklaard. De zaak wordt dan niet verder behandeld en de verdachte gaat vrijuit, maar dit komt weinig voor.