Arbeidsovereenkomst algemeen
In de wet is niet opgenomen dat een arbeidsovereenkomst schriftelijk moet worden aangegaan. Integendeel als aan een aantal feitelijkheden is voldaan verbindt het recht daaraan de
gevolgtrekking dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst met daaraan verbonden alle juridische toeters en bellen.
De wet stelt als elementen dat er gedurende enige tijd tegen loon in dienst van een ander werk is verricht. Van bepalend belang is de gezagsrelatie tussen de werkgever en de werknemer.
Op het moment dat die ontbreekt, kan er wellicht sprake zijn van een overeenkomst van opdracht. Ook van belang is dat de arbeidsrechtelijke bepalingen doorgaans niet van toepassing
zijn op het moment dat een overheid optreedt als werkgever. Daarnaast hanteren het UWV en de belastingdienst afwijkende criteria.
Iemand die gedurende drie maanden minimaal twintig uur per maand werkt voor een ander wordt vermoed dat te doen op basis van een arbeidsovereenkomst. Dat is een handige bewijsregel.
Een andere is de bewijsregel dat een arbeidsovereenkomst de gemiddelde omvang geacht wordt te hebben zoals die dat gemiddeld had over de drie voorliggende maanden.
Met deze bewijsregel helpt de wetgever een werknemer op het moment dat deze niet beschikt over een schriftelijke arbeidsovereenkomst en staat een werkgever op een achterstand omdat een
arbeidsovereenkomst het middel is om die bewijsregel te ontzenuwen.
De wet bepaalt overigens wel dat een werkgever op verzoek een opgave moet doen van de gemaakte afspraken zoals functie, arbeidsomvang en loon.
Verplichtingen
Als u een arbeidsovereenkomst heeft, gelden voor u bepaalde verplichtingen. In de wet staat bijvoorbeeld dat u zich als een ‘goede werknemer’ moet gedragen.
Wat goed werknemerschap inhoudt, staat niet omschreven. Het verschilt per situatie. U kunt denken aan de volgende situaties:
- Uw werkgever vraagt u om een keer over te werken, omdat er een spoedopdracht af moet. Als goede werknemer moet u dat dan ook doen.
- Uw werkgever vraagt u om een paar taken van een zieke collega over te nemen, totdat deze weer terug is. Als goede werknemer moet u dat doen. Maar duurt de ziekte lang en komt uw eigen werk in de
knel, dan moet uw werkgever een andere oplossing bedenken. - U moet zich houden aan werkvoorschriften die de werkgever geeft, zoals het dragen van een helm, een rookverbod en dergelijke. Uw werkgever mag deze regels zelf vaststellen. Hij mag de instructies
aan u persoonlijk geven, maar ook in een personeelsgids zetten zodat ze voor iedereen gelden. - Bij ziekte moet u meewerken aan uw re-integratie en de voorschriften daarvoor van de bedrijfsarts, arbodienst of uw werkgever opvolgen.
Verplichtingen werkgever
Wat er in uw arbeidsovereenkomst of arbeidscontract staat, is in de eerste plaats een afspraak tussen u en uw werkgever. Uw werkgever moet zich wel houden aan een aantal regels om u
als werknemer te beschermen.
Wettelijk geregeld over arbeidsovereenkomst
De belangrijkste wetten waarin de regels staan waar uw werkgever zich aan moet houden, zijn:
- Het Burgerlijk Wetboek (BW). Hierin vindt u regels over bijvoorbeeld proeftijd, vakantie, opzegtermijnen en ontslag. Bij elke regel staat of ervan afgeweken mag worden in de cao of in uw arbeidsovereenkomst.
- De Wet minimumloon en minimum vakantiebijslag. Hierin staat dat uw werkgever u minstens het minimumloon moet betalen.
- De Arbeidstijdenwet (ATW). Hierin vindt u regels over werktijden en rusttijden;
- de Arbeidsomstandighedenwet. De overheid stelt doelen vast voor de veiligheid en gezondheid in bedrijven. In deze wet staat beschreven welke mate van bescherming bedrijven moeten bieden aan werknemers, zodat zij
veilig en gezond kunnen werken. - De Wet arbeid en zorg. Hierin vindt u informatie over een aantal verlofregelingen waarop u als werknemer recht heeft.
- Wetgeving over gelijke behandeling. Hierin staat onder meer dat er geen verschil mag zijn in de arbeidsvoorwaarden tussen mannen en vrouwen, autochtonen en allochtonen, werknemers die voltijds of in
deeltijd werken, werknemers met een vast of tijdelijk contract, mensen met en zonder handicap en mensen met een chronische ziekte.
Daarnaast is er het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen (BBA) en het Ontslagbesluit, waarin regels over ontslag staan. Bijvoorbeeld over wanneer uw werkgever toestemming van het
UWV WERKbedrijf (voorheen CWI) moet hebben om u te ontslaan.
Cao
Veel werkgevers vallen onder een cao. In de cao staan ook vaak regels over de hoogte van het loon, vakantie, opzegtermijnen en dergelijke. Bij elke regel staat of uw werkgever er van
mag afwijken.