Tekeningen & modellenrecht
De bescherming van tekeningen en modellen is misschien minder bekend dan het auteursrecht of octrooi. Maar de rechten zijn een belangrijk wapen tegen nabootsing. Dit is vooral belangrijk voor de creatieve
industrie. Ondernemingen stoppen veel geld in de ontwikkeling van producten om hun positie in de markt te verbeteren.
Een tekening of model is het nieuwe uiterlijk van een gebruiksvoorwerp. Het tekeningenrecht beschermt het 2-dimensionale patroon/tekening van bijvoorbeeld een kledingstof, behang of een tegel. De vormgeving
van 3-dimensionale voorwerpen (zoals een wekker, voetbal of stoel) wordt beschermd met het modellenrecht. Voorwerpen die noodzakelijk zijn voor het verkrijgen van een technisch effect zijn uitgesloten van
bescherming. Op deze manier wil de overheid een afbakening maken met het octrooirecht.
Investeringen terugverdienen
Het tekeningen- of modellenrecht geeft deze bedrijven de mogelijkheid om hun investeringen terug te verdienen. Tegelijkertijd is het recht een onderdeel van het bedrijfsbezit. Ondernemers kunnen hun licenties
verkopen of, als onderdeel van de activa van het bedrijf, in pand geven bij een bank.
Het tekeningen- en modellenrecht werkt net zoals andere eigendomsrechten. Wanneer het recht is toegekend, mogen anderen geen gebruiksvoorwerpen meer op de markt brengen die (vrijwel) hetzelfde uiterlijk hebben
als het originele ontwerp, zonder toestemming van de eigenaar.
Benelux Verdrag inzake de Intellectuele Eigendom
In Nederland is het modellen- of tekeningenrecht geregeld in het Benelux Verdrag inzake de Intellectuele Eigendom (BVIE). Ondernemers moeten hun tekening of model in schrijven in een depot. Na registratie mogen
anderen het gebruiksvoorwerpen niet meer op de markt brengen, zonder toestemming van de houder.
Omdat het BVIE een Benelux-verdrag is, geldt het recht ook in Belgi en Luxemburg. Daarnaast is de Europese en internationale regelgeving op het gebied van het merkenrecht van belang. Afhankelijk van zijn wensen
kan een ondernemer kiezen voor inschrijving in het register van:
- het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom/BBIE voor een tekening of model dat geldig is in de Benelux;
- de Office for the Harmonization on the Internal Market/OHIM in Alicante, Spanje voor een tekening of model dat geldig is in de gehele EU;
- de World Intellectual Property Organization/WIPO in Genve, Zwitserland voor een tekening of model dat geldig is in een of meer van de 56 aangesloten landen (voor deze inschrijving geldt wel dat men eerst
een registratie in de Benelux moet hebben verricht).
Na inschrijving geldt de bescherming 5 jaar. Dit kan daarna nog verlengd worden met vier termijnen van 5 jaar.
Voor sommige producten kan de maker naast het tekeningen- of modellenrecht, ook andere intellectuele eigendomsrechten aanvragen. Op het merk rust dan bijvoorbeeld het tekeningenrecht n het merkenrecht.
Regels voor tekeningen- en modellenrecht
Het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL & I) is verantwoordelijk voor het beleid en de regelgeving op het gebied van tekeningen- en modellenrecht. Daarnaast onderhandelt EL & I namens
Nederland in de Europese Unie (onder andere bij de OHIM) en met de 56 aangesloten landen bij de WIPO over de Europese en internationale rechten.