Verkrachting is het ongewenst seksueel binnendringen van het lichaam door een ander. De precieze juridische definitie van de term verschilt per land.
Bij dit seksueel binnendringen (seksuele penetratie) gaat het niet alleen om het gedwongen ondergaan van een geslachtsgemeenschap. Een verkrachting kan ook het ongewenst binnendringen zijn in anus of mond. De penetratie hoeft niet per se met de penis te worden uitgevoerd: binnendringen met vingers of voorwerpen kan verkrachting opleveren. Volgens de Hoge Raad valt tongzoenen niet onder verkrachting.
Zowel mannen als vrouwen kunnen slachtoffer of dader zijn van een verkrachting. Ook tussen huwelijkspartners kan sprake zijn van verkrachting, aangezien partnerschap geen automatische toestemming tot seksuele handelingen met zich meebrengt.
Omdat de penetratie ongewenst is komt er dus altijd dwang aan te pas. De dwang vindt meestal plaats door geweld, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Ook dreiging met geweld is dwang, bijvoorbeeld wanneer iemand een revolver of mes op zijn slachtoffer richt. De seksuele handelingen vinden dan weliswaar zonder gewelddadige dwang, maar desalniettemin tegen de wil van de ander dus onder dwang plaats. Ook bedreiging of chantage zijn vormen van dwang, bijvoorbeeld wanneer de dader zijn slachtoffer dreigt een opgenomen cybersexfilmpje online te plaatsen wanneer hij of zij niet bij hem langskomt voor een afspraakje met seks. Het is zelfs niet nodig dat de seksuele penetratie door de dader zelf geschiedt. Wanneer hij bijvoorbeeld twee personen onder schot houdt en verplicht tot geslachtsgemeenschap (zoals bijvoorbeeld de gedwongen incest tijdens de verkrachting van Nanking), geldt dit eveneens als verkrachting. De tweede persoon is dan het middel waarmee de dader het slachtoffer seksueel penetreert.
Het grote verschil met aanranding is dat bij een aanranding geen sprake is van binnendringen van het lichaam en bij verkrachting wel. Iemand die bijvoorbeeld een ander onder dwang seksueel moet binnendringen is derhalve niet verkracht maar wellicht wel aangerand wegens het tegen zijn zin moeten verrichten van de seksuele handeling.
Wetgeving
Gedwongen seks was vóór 1991 binnen het huwelijk niet verboden. Partners hadden binnen het huwelijk de echtelijke verplichtingen. Daarmee was gedwongen seks tussen getrouwden geen verkrachting door de één, maar eerder ongehoorzaamheid van de ander, meestal de vrouw, aan de plichten die de huwelijkse staat met zich meebracht. In de in 1991 door zowel de feministen als de maatschappelijke opinie tot stand gekomen wetswijziging, werd het begrip verkrachting ook verruimd. Niet alleen geweld maar ook andere dwangmiddelen om seks te verkrijgen, kunnen daardoor leiden tot een veroordeling wegens verkrachting.
Bij dezelfde wetswijziging werd de delictomschrijving sekseneutraal gemaakt, zodat verkrachting van een man er ook onder viel.
Wetboek van Strafrecht artikel 242: verkrachting wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twaalf jaren.
Wetgeving België
In het Belgisch strafwetboek wordt verkrachting strafbaar gesteld door artikel 375. De definitie luidt: “Verkrachting is elke daad van seksuele penetratie van welke aard en met welk middel ook, gepleegd op een persoon die daar niet in toestemt.”
Er wordt het onderscheid gemaakt tussen de eigenlijke verkrachting en de verkrachting bij gelijkstelling. In het eerste geval moet er sprake zijn van geweld, dwang of list, terwijl dit in het tweede geval niet hoeft bewezen te worden (er is sowieso sprake van verkrachting). Verkrachting bij gelijkstelling is enkel van toepassing op iemand die jonger is dan 14 jaar.
De Belgische wetgever is niet coherent geweest bij het instellen van deze leeftijdsdrempel: vanaf de leeftijd van 14 jaar kan men geldig toestemming geven, waardoor geslachtsgemeenschap niet meer per definitie als verkrachting wordt gekwalificeerd; echter, bij andere seksuele handelingen wordt men geacht pas vanaf 16 jaar geldig toestemming te kunnen geven.
Wetgeving Suriname
Verkrachting is strafbaar gesteld door artikel 295 van het Wetboek van Strafrecht van Suriname, dat gewijzigd werd in 2009 (Staatsblad van de Republiek Suriname 2009 no. 142). Het artikel bepaalt: ‘Degene die door geweld of een andere feitelijkheid of bedreiging met geweld of een andere feitelijkheid iemand dwingt tot het ondergaan van handelingen die bestaan uit of mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, wordt als schuldig aan verkrachting gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijftien jaren en geldboete van ten hoogste SRD. (Surinaamse dollar) 100.000.’
| Nederlandse Wet | |
|---|---|
| Wet(boek): | Strafrecht |
| Artikel: | 242 |
| Omschrijving: | Hij die door geweld of een andere feitelijkheid of bedreiging met geweld of een andere feitelijkheid iemand dwingt tot het ondergaan van handelingen die bestaan uit of mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, wordt als schuldig aan verkrachting gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twaalf jaren of geldboete van de vijfde categorie. |
Bewijs
Het bewijzen van verkrachting is vaak zeer lastig. Geslachtsgemeenschap en sperma zijn vaak wel aan te tonen, maar in tegenstelling tot wat veel mensen denken, is de verkrachter doorgaans een bekende van het slachtoffer en niet een persoon in de bosjes. Hij of zij zou kunnen aanvoeren dat ze weliswaar geslachtgemeenschap hadden, maar dat het slachtoffer dit zelf ook wilde. De rechterlijke macht heeft dan ook veel verdachten bij gebrek aan bewijs vrijgesproken.
Gevolgen voor het slachtoffer
Slachtoffers van verkrachting kunnen ernstig getraumatiseerd zijn door de aanval en kunnen problemen hebben met functioneren. Ze kunnen bijvoorbeeld concentratiestoornissen, slaapstoornissen of eetproblemen hebben. Na te zijn verkracht, ervaart het slachtoffer vaak een acute stressstoornis, met symptomen zoals intense, soms onvoorspelbaar emoties, en het moeilijk vinden om om te gaan met hun herinneringen aan de verkrachting. In de maanden direct na de aanval, kunnen deze problemen zodanig ernstig zijn, dat ze het slachtoffer verhinderen om de verkrachting te vertellen aan vrienden of familie, of op zoek te gaan naar politie of medische hulp. Bijkomende symptomen van acute stress stoornis zijn onder meer:
- depersonalisatie of dissociatie (het gevoel dat de wereld vreemd en onwerkelijk is)
- moeite met het herinneren van delen van de verkrachting
- herbeleving van de aanval door middel van herhaalde gedachten, herinneringen, of nachtmerries
- het vermijden van dingen, plaatsen, gedachten en / of gevoelens die het slachtoffer aan de verkrachting herinneren
- angst of verhoogde waakzaamheid (slapeloosheid, concentratieproblemen, etc.)
- vermijden van het sociale leven of de plaats van verkrachting
Voor een derde tot de helft van de slachtoffers, blijven deze symptomen ook na de eerste paar maanden bestaan. Dan wordt er gesproken van een posttraumatische stressstoornis.